ความรู้วิชาภาษาไทย

ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับภาษาไทย

                พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ ทรงมีกระแสพระราชดำรัสที่สะท้อนถึงความห่วงใยของพระองค์เรื่องภาษาไทย โดยทรงชี้แนะพสกนิกรของพระองค์ให้ ตระหนักถึงความสำคัญของภาษา และการช่วยกันธำรงรักษาวัฒนธรรมทางภาษาที่ดีงามของ  ชาติไว้มิให้เสื่อมสูญ ดังความตอนหนึ่งว่า  “ภาษาเป็นสิ่งสำคัญสำหรับบ้านเมือง ขอให้ร่วมมือกันรักษามาตรฐานของภาษาไทยไว้อย่าให้ทรุดโทรม”  (อ้างถึงใน พยุงศักดิ์ จันทรสุรินทร์, ๒๕๓๘ : คำนำ) 

                ภาษาไทยในฐานะเป็นเครื่องมือสื่อสาร ในชีวิตประจำวันของคนไทย ตลอดเวลา  ตั้งแต่ตื่นลืมตาจนกระทั่งนอนหลับ  เราต้องใช้ภาษาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้  ต้องถือว่า  คนไทยเป็นผู้ที่โชคดีที่บรรพบุรุษของเรามีความชาญฉลาด สามารถประดิษฐ์คิดค้นภาษาของตนเองขึ้นใช้ทั้งภาษาพูด  และภาษาที่เป็นตัวอักษรใช้แทนเสียง  ภาษาไทยจึงเป็นมรดกอันล้ำค่าที่    บรรพบุรุษได้สร้างไว้และถ่ายทอดสืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน              

                ดังนั้น เราในฐานะลูกหลานไทยจึงควรภาคภูมิใจที่ชาติไทยมีภาษาไทยเป็นภาษาประจำชาติมากว่า  ๗๐๐ ปี    และภาษาไทยจะยังคงยั่งยืนตลอดไป  ถ้าทุกคนตระหนักในความสำคัญของภาษาไทย ช่วยกันธำรงรักษาและพัฒนาภาษาไทยไว้มิให้ผันแปรไปในทาง        เสื่อมโทรมลงไป ดังกระแสพระราชดำรัสที่อัญเชิญมาข้างต้นแล้ว

 

ลักษณะเด่นของภาษาไทย            

ภาษาไทยมีลักษณะเฉพาะที่เป็นของตนเอง แตกต่างจากภาษาอื่น ๆ หลายประการดังนี้    

๑. ภาษาไทยมีตัวอักษรเป็นของตนเอง ตั้งแต่พ่อขุนรามคำแหงมหาราช ทรง-ประดิษฐ์ลายสือไทขึ้นในปี   พ.ศ. ๑๘๒๖  อันเป็นต้นกำเนิดอักษรไทย  จากนั้นอักษรไทย    จึงได้วิวัฒนาการเป็นลำดับมาจนถึงปัจจุบัน ตัวอักษรหรือสัญลักษณ์ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะเป็นของตนเองหลายประการดังนี้  

     ๑.๑  ตัวอักษรใช้แทนเสียงแท้ เรียกว่า สระ   สระในภาษาไทยมี ๒๑ รูป ๓๒ เสียง รูปสระ ๒๑ รูป มีชื่อเรียกดังต่อไปนี้           

                            ะ         เรียก    วิสรรชนีย์        า         เรียก    ลากข้าง

                               ิ           ”     พินทุ์อิ           '             ”     ฝนทอง

                                ํ          ”     หยาดน้ำค้าง    "             ”     ฟันหนู

                              ุ            ”     ตีนเหยียด       ู             ”     ตีนคู้

                            เ             ”     ไม้หน้า           โ            ”     ไม้โอ

                                  ็                ”               ไม้ไต่คู้    ั           ”    ไม้หันอากาศ

                                                                                        (หรือไม้ผัด)

                             อ           ”     ตัว ออ           ว            ”     ตัว วอ

                             ย           ”     ตัว ยอ           ไ            ”    ไม้มลาย

                             ใ           ”     ไม้ม้วน          

                             ฤ           ”     ตัวรึ               ฤๅ           ”    ตัวรือ

                            ฦ            ”     ตัวลึ              ฦๅ            ”    ตัวลือ 

เสียงสระ ๓๒ เสียง  จำแนกเป็น สระเสียงสั้น (รัสสระ) พวกหนึ่ง และสระเสียงยาว (ทีฆสระ)  อีกพวกหนึ่ง ได้แก่

 

สระเสียงสั้น (รัสสระ)

สระเสียงยาว (ทีฆสระ)

 

อะ

                          อิ

                          อึ

                          อุ

 

อา

                               อี

อื

 อู

 

 

สระเสียงสั้น (รัสสระ)

สระเสียงยาว (ทีฆสระ)

 

เอะ

แอะ

                        โอะ

                         เอาะ

   เออะ

                         เอียะ

 เอือะ

อัวะ

                         อำ

                         ไอ

ใอ

 เอา

ฤ

ฦ

เอ 

แอ

โอ

ออ

เออ

                             เอีย

                             เอือ

                             อัว

ฤๅ

ฦๅ

 

 

                การที่รูปสระในภาษาไทยมีเพียง  ๒๑  รูป  แต่มีเสียงมากถึง  ๓๒  เสียง  ทั้งนี้เนื่องจากมีเสียงสระจำนวนหนึ่งเกิดจากการนำรูปสระ ๒ รูปบ้าง  ๓  รูปบ้าง  ๔ รูปบ้าง และ ๕ รูปบ้าง มาผสมกันทำให้เกิดเสียงสระใหม่ในภาษาขึ้น    ดังตัวอย่าง

                สระแอ     เกิดจากนำรูปสระ เ  (ไม้หน้า) ผสมกัน  ๒  ตัว

                สระแอะ   เกิดจากนำรูปสระ เ  (ไม้หน้า) ผสมกัน  ๒  ตัว และ ะ (วิสรรชนีย์)  รวมเป็น  ๓ รูป

                สระเอีย   เกิดจากนำรูปสระ เ (ไม้หน้า) ผสมกับ    ิ  (พินทุ์อิ) ผสมกับ  ่ (ฝนทอง)และ  ย  (ตัวยอ)  รวมเป็น  ๔  รูป

                 สระเอือะ   เกิดจากนำรูปสระ เ (ไม้หน้า) ผสมกับ    ิ  (พินทุ์อิ) ผสมกับ "  (ฟันหนู) ผสมกับ  อ  (ตัวออ)  และ  ะ (วิสรรชนีย์)  รวมเป็น  ๕ รูป  

                นอกจากนี้ สระทั้ง ๒๑ รูปยังมีลักษณะการใช้แตกต่างกันสรุปได้ดังนี้

                       ๑.๑.๑ เป็นรูปสระที่เมื่อประสมกับพยัญชนะแล้วออกเสียงได้โดยไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูป  มีจำนวน  ๑๑  รูป  ดังนี้   ะ   า         ุ      ู    เ    โ    ไ     ใ     ฤ     อ

                       ๑.๑.๒  เป็นรูปสระที่มีลักษณะพิเศษ กล่าวคือ เป็นสระที่ไม่ต้องเกาะอยู่กับพยัญชนะก็ได้  เรียกว่า  สระลอย  มี  ๔  รูป  ได้แก่  ฤ   ฤๅ   ฦ  ฦๅ   เช่น  ฤดี   ฤๅษี  ส่วน  ฦ  ฦๅ   เป็นรูปสระที่ใช้แทนเสียง  ลึ  ลือ  ในสมัยโบราณ  ปัจจุบันเลิกใช้แล้ว  เช่น    ฦกซึ้ง  ดงฦก เลื่องฦๅ  ฦๅชา  เป็นต้น  หรือประสมกับพยัญชนะก็ได้  เรียกว่า  สระจม  เช่น  พฤกษ์  มฤค  เป็นต้น

                       ๑.๑.๓  เป็นรูปสระที่ปรากฏในพยางค์ แม่ ก  กา  ต้องมี  “อ”  เคียงเสมอ 

ได้แก่  สระ    ื    เช่น  มือ  ถือ  ซื้อ  เป็นต้น

                       ๑.๑.๔ รูปสระบางตัวเมื่อปรากฏในพยางค์ที่มีตัวสะกดจะเปลี่ยนแปลงรูป ได้แก่ 

                             ะ     (สระอะ)  เปลี่ยนเป็น    ั   เช่น  ฉัน  กัน   วัน   เป็นต้น

                            เ  ะ   (สระเอะ)  เปลี่ยน   ะ   เป็น      ็    เช่น   เด็ก  เล็ก   เผ็ด   เป็นต้น

                            แ  ะ  (สระแอะ)  เปลี่ยน    ะ    เป็น       ็   เช่น  แข็ง   เป็นต้น

                              เ  าะ  (สระเอาะ)  เปลี่ยน   เ  าะ  เป็น     ็อ   เช่น  ล็อก  เป็นต้น

                            เ   อ   (สระเออ) เปลี่ยน  อ  เป็น     ิ  เช่น   เดิน   เทิด   เลิศ  เป็นต้น  (ยกเว้นพยางค์ที่สะกดด้วยแม่เกย)

                       ๑.๑.๕ รูปสระบางตัวจะลดรูป  กล่าวคือ ไม่ปรากฏรูปสระบางส่วนหรือทั้งหมดในพยางค์    เช่น  รถ   รูปสระโอะหายไป     กร   รูปสระออ หายไป  ดวง  รูปไม้หัน-อากาศหายไป   เป็นต้น  

                ๑.๒  ตัวอักษรแทนเสียงแปร  เรียกว่า พยัญชนะ  พยัญชนะไทยมี ๔๔ รูป ๒๑ เสียง    พยัญชนะ ๔๔ รูปดังนี้

                                ก    ข        ฃ        ค        ฅ        ฆ        ง

                                       จ        ฉ        ช        ซ        ฌ       ญ

                                       ฎ        ฏ        ฐ        ฑ       ฒ       น

                                       บ        ป        ผ        ฝ        พ       ฟ       ภ       ม

                                       ย        ร        ล            ว    ศ       ษ       ส        ห       

                                       ฬ       อ        ฮ

                เนื่องจากพยัญชนะทั้ง ๔๔ รูปมีเสียงซ้ำ ๆ กันหลายรูปดังนี้

                               /ค/    ใช้พยัญชนะ    ข ฃ ค ฅ ฆ                        

                               /ช/            ”           ช ฌ ฉ

                              /ซ/            ”          ซ ศ ษ ส

                              /ด/             ”          ด ฎ

                              /ต/             ”          ต ฏ

                              /ท/            ”          ท ธ ฑ ฒ ถ ฐ

                              /น/             ”          น ณ 

                              /พ/            ”          พ ภ ผ

                              /ฟ/            ”          ฟ ฝ

                              /ย/             ”          ย  ญ

                              /ล/             ”          ล  ฬ

                              /ฮ/             ”          ห  ฮ

                ดังนั้น เสียงพยัญชนะในภาษาไทยจึงมีเพียง  จำนวน ๒๑ เสียง ด้วยเหตุผล         ดังกล่าว

                       ๑.๓   ตัวอักษรแทนเสียงดนตรี เรียกว่า วรรณยุกต์ มี ๔ รูป ๕ เสียง ดังนี้

                                ่       เรียก    ไม้เอก           ้          เรียก    ไม้โท

                               ๊         ”      ไม้ตรี             ๋             ”     ไม้จัตวา

                                 และเสียงสามัญไม่มีรูปปรากฏ

                       ๑.๔ ตัวเลข เลขไทยเป็นเอกลักษณ์ของชาติที่ควรค่าแก่ความภาคภูมิใจและควรรักษาไว้อย่างยิ่ง คือ   ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๐

                       ๑.๕  เครื่องหมาย  ๆ   เรียกว่า ไม้ยมก  ตามรูปศัพท์แปลว่า  คู่  เป็นเครื่อง-หมายเพื่อใช้แสดงการซ้ำคำ วลี หรือประโยค  อัครา  บุญทิพย์ (๒๕๓๔ : ๔๐)  สันนิษฐานว่า “ไม้ยมกน่าจะพัฒนามาจากรูปตัวเลข ๒ ของไทย  โดยสังเกตจากหนังสือสมุดข่อย ใบลาน  ถ้าต้องการให้อ่านซ้ำจะใช้  ๒  กำกับท้ายคำนั้น ๆ”             

                       ๑.๖  เครื่องหมาย  ฯ   เรียกว่า  ไปยาลน้อย  เป็นเครื่องหมายที่ใช้ละคำที่รู้จักกันทั่วไปแล้ว  โดยเขียนไว้ท้ายคำหลักเช่น กรุงเทพฯ  เครื่องหมายไปยาลน้อยใช้รูปเดียวกับเครื่องหมายคั่นเดี่ยว  ( ฯ )  เครื่องหมายวรรคตอนโบราณของไทย  ที่ใช้เมื่อจะจบข้อความประโยคหนึ่ง จบบทประพันธ์บทหนึ่ง จบเนื้อความตอนหนึ่ง และใช้เขียนบอกวันทางจันทรคติ

                       ๑.๗  เครื่องหมาย  ฯลฯ    เรียกว่า  ไปยาลใหญ่    เป็นเครื่องหมายใช้ละ  ข้อความที่ยกมากล่าวถึง  มีวิธีใช้  ๒  ประการ  คือ

                             ๑.๗.๑  ใช้ละข้อความตอนปลายไม่มีกำหนด  ไม่ต้องอ่านข้อความที่ละไว้  ให้อ่าน  “ละ”  แทน  เช่น  “ผ้าอาจมีลักษณนามเป็นผืน พับ ม้วน ตั้ง  ฯลฯ”  อ่านว่า      ผ้าอาจมีลักษณนามเป็นผืน พับ ม้วน ตั้ง ละ

                             ๑.๗.๒  ใช้ละข้อความตอนกลางบอกตอนจบ  ไม่ต้องอ่านข้อความตอนกลางที่ละไว้ ให้อ่านว่า  “ละถึง” แทน   ตัวอย่าง

                 เนื้อเพลงน้ำตาอีสาน ของชลธี   ธารทอง    เริ่มต้นจาก    ดินแยกแตกระแหง   ต้นใบไม้เฉาแห้งแรงไม่มี ฯลฯ แม้นชีพมลาย นอนตายดิ้น ช่วยฝังดินนึกว่าเอาบุญ    อ่านว่า  เนื้อเพลงน้ำตาอีสาน ของชลธี  ธารทอง  เริ่มจาก ดินแยกแตกระแหง ต้นใบไม้เฉาแห้งแรงไม่มี ละถึง แม้นชีพมลาย นอนตายดิ้น ช่วยฝังดินนึกว่าเอาบุญ

                ๒.  ภาษาไทยเป็นภาษาคำโดด   หมายถึง  เป็นภาษาที่นำเอาคำในภาษาไปใช้ได้โดยลำพัง  ไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูปคำเพื่อบอกความสัมพันธ์ระหว่างคำในประโยค แต่ละคำมีอิสระในตัวเอง ความหมายหรือหน้าที่ของคำต้องดูที่ตำแหน่งที่ปรากฏในประโยค เช่น

                       พ่อให้แจกันแก่ลูก

                       ลูกให้แจกันแก่พ่อ

                คำในประโยคตัวอย่างทุกคำต่างเป็นคำมูลที่มีอิสระต่อกัน ไม่สามารถแยกรูปแยกรูปให้เล็กลงโดยรูปที่แยกนั้นมีความหมายได้อีก  ความหมายจะเปลี่ยนแปลงไปเมื่อหน้าที่ของคำในประโยคเปลี่ยนไป 

                ๓.  คำในภาษาไทยส่วนใหญ่เป็นคำพยางค์เดียว  หมายถึงคำที่มีส่วนประกอบด้วยหน่วยเสียงอย่างน้อย  ๓  หน่วย  คือหน่วยเสียงพยัญชนะต้น  หน่วยเสียงสระ และหน่วยเสียงวรรณยุกต์     คำพยางค์เดียวในภาษาไทยสังเกตได้จากหมวดคำพื้นฐานในภาษา ซึ่งเป็นคำดั้งเดิมในภาษาไทยที่ใช้กันในชีวิตประจำวัน  ได้แก่                 

                       ๓.๑   คำเรียกเครือญาติ  เช่น  พ่อ แม่ พี่ น้อง ปู่ ย่า ตา ยาย ลุง ป้า ฯลฯ         

                       ๓.๒  คำกริยาทั่วไป  เช่น   ยืน เดิน กิน ดื่ม นั่ง นอน ยิง วิ่ง ตี ตาย ฯลฯ

                       ๓.๓  คำใช้เรียกชื่อสัตว์ต่าง ๆ  เช่น  ม้า วัว หมู แมว เป็ด ไก่ ช้าง ม้า  ฯลฯ

                       ๓.๔  คำใช้เรียกสิ่งของเครื่องใช้ต่าง ๆ  เช่น  เสื้อ ผ้า ชาม จาน ไห ถ้วย โถ มีด ไร่  นา   ฯลฯ

                อย่างไรก็ตาม  คำหลายพยางค์ก็มีในภาษาไทยด้วยเช่นกัน เช่น  หนังสือ อย่างนี้ จิ้งจก  บันไดเลื่อน  ดินสอพอง  ขะมักเขม่น  เป็นต้น

                ๔.  ไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูปคำเมื่อนำไปเข้าประโยค เพื่อแสดงเพศ  พจน์   กาล มาลา และวาจก หากต้องการบอกสิ่งต่าง ๆ ดังกล่าว จะใช้คำขยายช่วย เช่น                 

                       นักศึกษาชาย                     นักศึกษาหญิง           (แสดงเพศ)

                       อาจารย์หลายคน    อาจารย์ทั้งหมด                      (แสดงพจน์)

                       ผู้แทนฝ่ายค้านกำลังอภิปรายไม่ไว้วางใจรัฐบาล  (แสดงกาล)

                       เธอควรอ่านหนังสือ                               (แสดงมาลา)

                       ช้างป่าถูกเผานั่งยางกลางป่า                    (แสดงวาจก)

                                                          ฯลฯ.         

                ๕.  ภาษาไทยส่วนมากใช้ตัวสะกดตรงตามมาตราตัวสะกด คือ

                       แม่ กก   ใช้           ก     เป็นตัวสะกด   เช่น แมกไม้  แยก  แสก   ฉาก   ฯลฯ

                       แม่ กง   ใช้           ง      เป็นตัวสะกด   เช่น  เก่ง แพง แว้ง  ล่าง  ฯลฯ

                       แม่ กน   ใช้           น      เป็นตัวสะกด  เช่น  นอน  แกน  ปีน  กิน  ฯลฯ

                       แม่ กม   ใช้           ม      เป็นตัวสะกด  เช่น  ลม  ต้ม  ส้ม  ล้ม  แก้ม  ฯลฯ

                       แม่ กบ   ใช้           บ      เป็นตัวสะกด  เช่น  เล็บ  งบ  แวบ  แหบ  ฯลฯ

                       แม่ กด   ใช้           ด      เป็นตัวสะกด  เช่น  หด  ลาด  รีด  มืด  ฯลฯ

                       แม่ เกย   ใช้   ย      เป็นตัวสะกด  เช่น    เคย  มากมาย  ก่าย  หาย

                       แม่ เกอว ใช้          ว      เป็นตัวสะกด   เช่น  แห้ว  เลว  ลิ่ว  เขี้ยว  แก้ว  ฯลฯ

                 อนึ่ง  พยางค์ที่ไม่มีตัวสะกดเรามักเรียกว่า ตัวสะกดในแม่ ก กา  เช่น  มา   ดี   ไร่   นา   เป็นต้น           

                ๖. คำในภาษาไทยมีลักษณนาม  เพื่อบอกลักษณะของคำนามที่อยู่ข้างหน้า  เช่น แหวน ๓ วง เสือ ๘ ตัว ขนมจีน ๒ จับ พลู ๕ จีบ    ลักษณนาม ถือได้ว่าเป็นลักษณะพิเศษของภาษาไทย  คำนาม  ๑   คำ  อาจมีลักษณนามเรียกได้หลายคำขึ้นอยู่กับลักษณะต่าง ๆ ของ         คำนามที่ปรากฏ  เช่น ลักษณนามของผ้า อาจมีลักษณนามเป็น ผืน พับ ม้วน ตั้ง กล่อง ฯลฯ.                       

                อนึ่ง คำลักษณนามที่บอกจำนวนนับที่ไม่เกินหนึ่ง อาจปรากฏอยู่หน้าจำนวนนับ เช่น

                       นกตัวหนึ่งบินข้ามเสาธงหน้าอาคารเรียน

                       นักศึกษาคนหนึ่งสอบได้เกียรตินิยม

                จำนวนนับที่เป็น  ๑๐๐   ๑,๐๐๐  ๑๐,๐๐๐  เป็นต้น  ในภาษาพูดนิยมใช้  ร้อยหนึ่ง  พันหนึ่ง  หมื่นหนึ่ง ก็มี   

                นอกจากนี้ ลักษณนามอาจปรากฏติดกับคำนามโดยละจำนวนนับที่เป็นหนึ่งไว้ในฐานที่เข้าใจ   ซึ่งมักใช้เพื่อเน้นข้อความ เช่น

                       บ้านหลังนี้ทาสีสวย

                       ตำรวจคนนั้นปฏิบัติหน้าที่อย่างเข้มแข็ง

                ๗.  ภาษาไทยมีระบบเสียงวรรณยุกต์  เสียงวรรณยุกต์ช่วยทำให้ภาษาไทยมีคำไว้ใช้เพิ่มขึ้น  เสียงที่เปลี่ยนไปทำให้คำมีความหมายเปลี่ยนแปลงไปด้วย เช่น  เสือ   เสื่อ   เสื้อ  การเปลี่ยนแปลงระดับเสียงของคำในลักษณะนี้ทำให้ภาษาไทยมีความไพเราะประดุจเสียงดนตรี คำในภาษาไทยจึงจัดอยู่ในจำพวก  ภาษาดนตรี  (musical language) หากรู้จักเลือกคำได้เหมาะก็ทำให้ผู้อ่านได้อรรถรส หรือเกิดมโนภาพได้ง่าย เช่น

                                ต้อยตะริดติดตี่เจ้าพี่เอ๋ย                 จะละเลยเร่ร่อนไปนอนไหน

                       แอ้อีอ่อยสร้อยฟ้าสุมาลัย               แม้นเด็ดได้แล้วไม่ร้างให้ห่างเชย

                       ฉุยฉายชื่นรื่นรวยระทวยทอด           จะกล่อมกอดกว่าจะหลับกับเขนย

                       หนาวน้ำค้างพร่างพรมลมรำเพย       ใครจะเชยโฉมน้องประคองนอน

                       เสนาะดังวังเวงเป็นเพลงพลอด                  เสียงฉอดฉอดชดช้อยระห้อยหวน

                       วิเวกแว่วแจ้วในใจรัญจวน               เป็นความชวนประโลมโฉมวัณฬา 

                                                                        (สุนทรภู่  ๒๕๐๙ : ๕๐๒)

                ๘. ภาษาไทยนิยมคำคล้องจอง อันแสดงอัจฉริยลักษณ์ทางภาษาด้านหนึ่งของ 

คนไทย   คำคล้องจองอาจแบ่งได้ตามจำนวนคำที่ปรากฏเป็น ๕ ประเภท ดังนี้                  

                       ๘.๑  คล้องจอง ๔ คำ เช่น ข้าวยากหมากแพง ข้าวแดงแกงร้อน  ว่านอนสอนง่าย  เป็นต้น              

                       ๘.๒  คล้องจอง ๖ คำ เช่น ยุให้รำตำให้รั่ว  หวานเป็นลมขมเป็นยา       เข้าทางตรอกออกทางประตู  เป็นต้น                      

                       ๘.๓  คล้องจอง ๘ คำ   เช่น   กินอยู่กับปากอยากอยู่กับท้อง  บัวไม่ให้ช้ำน้ำไม่ให้ขุ่น   คับที่อยู่ได้คับใจอยู่ยาก   เป็นต้น              

                       ๘.๔  คล้องจอง ๑๐ คำ เช่น คบคนให้ดูหน้า  ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ  ดูช้างให้       ดูหาง  ดูนางให้ดูแม่  น้ำมาปลากินมด น้ำลดมดกินปลา  เป็นต้น                  

                       ๘.๕  คล้องจอง ๑๒ คำ เช่น

                                       ปลูกเรือนตามใจผู้อยู่                       ผูกอู่ตามใจผู้นอน

                               เปิดหม้อไม่มีข้าวสุก                      เปิดสมุกไม่มีข้าวสาร

                               บุญมาวาสนาช่วย                         ที่ป่วยก็หายที่หน่ายก็รัก

                       ฯลฯ

                ๙.  คำในภาษาไทยมีเสียงควบกล้ำไม่มากนัก  เสียงควบกล้ำที่ปรากฏมาแต่เดิมในระบบเสียงของภาษาไทยได้แก่

                       ๙.๑  เสียง  /กร/  เช่น  กราน    เกรง  กร้าน  กริ่ง   ฯลฯ

                       ๙.๒  เสียง  /กล/  เช่น  เกลื่อน กลาด  เกลียด  กลัว  กลอก  ฯลฯ

                       ๙.๓  เสียง  /กว/  เช่น  กวาด  ไกว  แกว่ง  แกว่น   ฯลฯ

                       ๙.๔  เสียง  /ขร/  เช่น  ขรัว  ขรุ  ขระ   ฯลฯ

                       ๙.๕  เสียง  /ขล/  เช่น  ขลุก ขลิก  ขลุม  ขลุ่ย  ฯลฯ

                       ๙.๖  เสียง  /ขว/  เช่น  แขวน  ขวาน  ไขว่   ขวับ ฯลฯ

                       ๙.๗  เสียง  /คร/  เช่น  คราด    เคร่ง   ครัด  เครียด   ฯลฯ

                       ๙.๘  เสียง  /คล/  เช่น  คละ  คลุ้ง  คล้าย  โคลง  คล้าม  ฯลฯ

                       ๙.๙  เสียง  /คว/  เช่น  ควาย  ความ  คว้า   ควัก ฯลฯ

                       ๙.๑๐  เสียง  /ตร/  เช่น  ตรู่  ตราบ  ตรอก  ตรม ตรอม  ฯลฯ

                       ๙.๑๑  เสียง  /ปร/  เช่น  ปรับ  แปร๊ด  แประ ปรุง  เปรียว  ฯลฯ

                       ๙.๑๒  เสียง  /ปล/  เช่น  เปลี่ยน  แปลง  ปล้น   เปล้า  ปลิง ฯลฯ

                       ๙.๑๓  เสียง  /พร/   เช่น  พราย  พร้อม  พร่ำ  พรั่น พรึง  ฯลฯ

                       ๙.๑๔  เสียง  /พล/  เช่น  พลิก  พล่าม  พลอย  พลั้ง   ฯลฯ

                       ส่วนเสียงควบกล้ำที่เกิดขึ้นใหม่ เช่น เสียง /ดร/  /ฟร/  /ฟล/  /บร/  /บล/  ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเสียงที่ได้รับอิทธิพลจากภาษาต่างประเทศ  โดยเฉพาะภาษาอังกฤษ  เช่นดรัมเมเยอร์  ฟรี  ฟลอร์  บรอดเวย์  บลูส์  เป็นต้น

ความรู้เกี่ยวกับเรื่องคำ                

                พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ (๒๕๓๘ : ๑๘๖) ให้ความหมายของ  “คำ” ว่า เสียงพูดหรือลายลักษณ์อักษรที่เขียนหรือพิมพ์ขึ้นเพื่อแสดงความคิด  โดยปรกติถือว่า เป็นหน่วยที่เล็กที่สุดซึ่งมีความหมายในตัว   

                จากนิยามดังกล่าว “คำ” จึงเป็นองค์ประกอบที่สำคัญที่สุดของภาษาที่มนุษย์ใช้สื่อความหมาย ความเข้าใจซึ่งกันและกัน ซึ่งสอดคล้องกับปรีชา ช้างขวัญยืน  (๒๕๒๘ : ๑) ที่ได้กล่าวถึงหน้าที่ที่สำคัญของคำไว้ว่า “คำทำหน้าที่เป็นเครื่องหมายหรือสิ่งที่บอกความหมายและเราตีความหมายได้”                                                                   

                การใช้คำเพื่อสื่อความหมายในชีวิตประจำวัน เราควรคำนึงถึงลักษณะที่สำคัญของ  “คำ” ดังนี้                 

๑.  ลักษณะทางความหมาย คำทุกคำในภาษาย่อมต้องมีความหมาย ดังที่  นวรรณ

พันธุเมธา (๒๕๓๕ : ๗๙-๘๔) จำแนกความหมายของคำออกเป็น ๖ ลักษณะ ดังนี้

                       ๑.๑ คำที่มีความหมายกว้างและความหมายแคบ  ตัวอย่างคำที่มีความหมายกว้างแคบต่างกันต่อไปนี้ เรียงลำดับจากคอลัมน์ที่ ๑ เป็นคำที่มีความหมายกว้างที่สุดในกลุ่ม  ถึงคอลัมน์ที่ ๔ เป็นคำที่มีความหมายแคบที่สุด ดังนี้